Budesonid i płukanie oskrzelowe w leczeniu płucnicy płatowej u dzieci

Jak zaprojektowano badanie i dobierano pacjentów?

Badanie kohortowe przeprowadzone w Szpitalu Uniwersytetu Medycznego w Binzhou (Chiny) oceniło skuteczność terapii skojarzonej z zastosowaniem budesonidu w połączeniu z płukaniem oskrzelowym wykonanym przy użyciu fiberoskopu w leczeniu płucnicy płatowej u dzieci.

W badaniu wzięło udział 176 dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym z rozpoznaną płucnicą płatową, hospitalizowanych w oddziale pulmonologicznym szpitala dziecięcego w okresie od grudnia 2020 do grudnia 2021 roku. Pacjentów podzielono na dwie grupy: obserwacyjną (OG, n=88) i kontrolną (CG, n=88). Średni wiek pacjentów w grupie obserwacyjnej wynosił 6,12 ± 1,34 lat (zakres 3-14 lat), a w grupie kontrolnej 6,20 ± 1,12 lat (zakres 2-14 lat). Średni czas trwania choroby przed włączeniem do badania wynosił odpowiednio 5,94 ± 1,35 dni oraz 6,10 ± 1,09 dni. Nie stwierdzono istotnych różnic w charakterystyce demograficznej i klinicznej pacjentów między grupami.

Jakie kryteria i procedury zastosowano w badaniu?

Kryteria włączenia do badania obejmowały: spełnienie kryteriów diagnostycznych płucnicy płatowej według 8. edycji Praktycznej Pediatrii Zhu Fu Tang, potwierdzenie zmian płucnych w badaniu RTG i tomografii komputerowej, obecność objawów takich jak kaszel, gorączka i duszność, wiek od 3 do 14 lat oraz ograniczenie zmian radiologicznych do jednego płata płuca. Z badania wykluczono pacjentów z zakażeniami specjalnymi (grzybiczymi, gruźliczymi), chorobami podstawowymi serca, wątroby, nerek lub układu krwiotwórczego, niewydolnością oddechową lub sercową, immunosupresją oraz długotrwale stosujących antybiotyki.

Pacjenci w obu grupach otrzymywali sekwencyjną terapię azytromycyną – początkowo dożylnie (10 mg/kg raz dziennie przez 5 dni), a następnie doustnie (10 mg/kg raz dziennie przez 3-5 dni). Grupa kontrolna otrzymała dodatkowo płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe z wykorzystaniem fiberoskopu w 2. dniu hospitalizacji. Przed procedurą bronchoskopii pacjenci pozostawali na czczo przez 4 godziny, aby zapobiec aspiracji. Podczas zabiegu monitorowano EKG i saturację krwi. Stosowano znieczulenie miejscowe z użyciem lidokainy i chlorheksydyny w postaci aerozolu podawanego do jamy nosowej i gardła 30 minut przed zabiegiem. Procedura obejmowała wprowadzenie bronchoskopu przez jamę nosową, obserwację oskrzeli i pęcherzyków płucnych, a następnie płukanie ciepłym (37°C) roztworem soli fizjologicznej i odsysanie wydzieliny pod kontrolą wzroku. W przypadku trudności w usunięciu korków śluzowych stosowano kleszczyki biopsyjne. Grupa obserwacyjna, oprócz terapii azytromycyną i płukania oskrzelowo-pęcherzykowego, otrzymywała inhalacje z zawiesiną budesonidu (0,5-1 mg dwa razy dziennie przez 7 dni).

Jakie są wyniki leczenia i bezpieczeństwo terapii?

Wyniki badania wykazały, że całkowity wskaźnik skuteczności leczenia w grupie obserwacyjnej był istotnie wyższy niż w grupie kontrolnej (90,91% vs 81,82%, p<0,05). W grupie leczonej terapią skojarzoną z budesonidem zaobserwowano niższe poziomy markerów zapalnych (IL-6, CRP i ESR) oraz wyższy poziom IL-2 w porównaniu z grupą kontrolną. Ponadto, w grupie obserwacyjnej odnotowano istotnie wyższe poziomy markerów funkcji immunologicznej (IgM, IgA i IgG) po leczeniu w porównaniu z grupą kontrolną.

Ocena funkcji wentylacyjnej wykazała, że parametry zarówno dużych dróg oddechowych (FVC, FEV1, PEF i FEF25), jak i małych dróg oddechowych (FEF50, FEF75 i FEF25-75) uległy poprawie w obu grupach po leczeniu, przy czym poprawa była znacząco większa w grupie otrzymującej terapię skojarzoną z budesonidem.

Czas ustąpienia gorączki, zniknięcia cieni w płucach, poprawy kaszlu i odkrztuszania oraz ustąpienia rzężeń płucnych był istotnie krótszy w grupie obserwacyjnej w porównaniu z grupą kontrolną (p<0,05). Częstość występowania działań niepożądanych była niższa w grupie obserwacyjnej (9,09%) w porównaniu z grupą kontrolną (11,36%), jednak różnica nie była statystycznie istotna. Obserwowane działania niepożądane obejmowały przejściową hipoksemię, przyspieszone oddychanie, nasilenie kaszlu, gorączkę oraz nudności i wymioty.

Jaki mechanizm stoi za skutecznością terapii?

W mechanizmie działania terapii skojarzonej istotną rolę odgrywa modulacja odpowiedzi immunologicznej przez budesonid, który może wpływać na równowagę między komórkami T regulatorowymi (Tregs) a komórkami Th17. Komórki Th17, będące subpopulacją limfocytów T pomocniczych CD4+, odgrywają ważną rolę w obronie gospodarza i eliminacji patogenów bakteryjnych i grzybiczych w płucach. Różnicują się one w kontekście cytokin prozapalnych i wydzielają cytokiny takie jak IL-17A, IL-17F i IL-22, które również mają właściwości prozapalne. Wykazano, że budesonid może modulować równowagę między komórkami T regulatorowymi (Tregs) a komórkami Th17 w leczeniu astmy. Dodatkowo, antygen leukocytarny człowieka-G (HLA-G), polimorficzny nieklasyczny HLA (HLA-Ib) o właściwościach immunoregulacyjnych w chorobach zakaźnych, odgrywa centralną rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznej. Płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe za pomocą fiberoskopu umożliwia z kolei dokładne oczyszczenie dróg oddechowych z wydzieliny zapalnej i korków śluzowych, co poprawia dostępność leku i jego działanie przeciwzapalne.

Badanie miało pewne ograniczenia, w tym relatywnie małą liczbę pacjentów oraz fakt, że było przeprowadzone w jednym ośrodku, co może ograniczać możliwość uogólnienia wyników na szerszą populację. Autorzy planują w przyszłości rozszerzyć badanie kliniczne, aby dostarczyć bardziej rygorystycznych i wiarygodnych danych klinicznych.

Podsumowując, terapia skojarzona budesonidem w połączeniu z płukaniem oskrzelowo-pęcherzykowym za pomocą fiberoskopu w leczeniu płucnicy płatowej wywołanej przez Mycoplasma pneumoniae u dzieci pozwala na poprawę efektu terapeutycznego, zmniejszenie reakcji zapalnej, przyspieszenie ustępowania objawów klinicznych oraz skrócenie czasu leczenia. Metoda ta jest bezpieczna i skuteczna, bez istotnego zwiększenia ryzyka działań niepożądanych.

Podsumowanie

Badanie kohortowe przeprowadzone w Szpitalu Uniwersytetu Medycznego w Binzhou objęło 176 dzieci w wieku 3-14 lat z płucnicą płatową, podzielonych na dwie grupy. Grupa obserwacyjna otrzymywała terapię skojarzoną azytromycyną, płukaniem oskrzelowo-pęcherzykowym i inhalacjami z budesonidem, podczas gdy grupa kontrolna była leczona bez budesonidu. Wyniki wykazały wyższą skuteczność terapii skojarzonej (90,91%) w porównaniu z grupą kontrolną (81,82%). W grupie otrzymującej budesonid zaobserwowano niższe poziomy markerów zapalnych, lepsze parametry funkcji immunologicznej oraz szybsze ustępowanie objawów klinicznych. Terapia skojarzona okazała się bezpieczna, z niewielką częstością działań niepożądanych. Skuteczność leczenia wynika z modulacji odpowiedzi immunologicznej przez budesonid oraz mechanicznego oczyszczania dróg oddechowych podczas płukania oskrzelowo-pęcherzykowego.